Anita van Rootselaar

Gevangen in Griekenland: het vergeten drama van de Afghaanse vluchtelingen

Nov
21

afghaanse vluchtelingen gevangen in griekenland

In Griekenland verblijven momenteel circa 60.000 vluchtelingen, waarvan ongeveer 12.000 Afghanen. Deze grote groep asielzoekers zit, nu de grenzen gesloten zijn, vast in Griekenland zonder uitzicht op een verblijf in een ander land. Voor hen bestaat er namelijk geen relocatieprogramma, wat betekent dat zij niet in aanmerking komen voor herplaatsing binnen één van de andere Europese landen. Bovendien heeft de EU recentelijk een deal gesloten met Afghanistan voor het terugnemen van Afghaanse vluchtelingen. Hoe gaat het met deze vergeten groep? Ik sprak enkelen van hen in Griekenland en aanschouwde het drama van een verloren groep zonder toekomstperspectief.

Lees verder op Asterixx, het nieuwe digitale medium dat je raakt. Scherp op inhoud en eigenzinnig in vorm!

Religie, democratie & vrijheid

Aug
16

Bron: The Fresno Bee


Column, geschreven voor slotwoord Het Grote Religiedebat D-café P96 Amsterdam d.d. 20/10/2011

Religie is de laatste jaren veel in de aandacht. Weigerambtenaren. Rituele slacht. Moslimvrouwen die niet met mannen willen sporten. Boerka’s. Wat vinden wij daarvan? Onzin toch, om dat soort dingen te willen enkel op basis van een ‘2000 jaar oud boekje’? Maar is dat zo? Wie heeft de waarheid in pacht?

Wat we ook geloven, we zijn uiteraard overtuigd van ons eigen gelijk. Als we niet dachten dat we gelijk hadden, dan hadden we wel iets anders geloofd. De atheïst is even ‘heilig’ (pun intended) overtuigd van zijn atheïsme als de christen, moslim of jood van zijn of haar geloof. Maar overtuigd zijn van je eigen gelijk en gelijk hebben zijn twee verschillende dingen. En wie kan bepalen welke levensovertuiging de meest juiste is?

Niemand. Niemand heeft het monopolie op de kennis, en dat is maar goed ook. Want zodra een land geregeerd wordt door mensen die menen dat één enkele levensovertuiging de juiste is, begint de onderdrukking van andere overtuigingen. Juist omdát niemand onomstotelijk gelijk heeft, heeft elke levensovertuiging een plek in onze samenleving. Er mag niet één overtuiging zijn die alles bepaalt. Die insteek is ook gewaarborgd in onze wet: iedereen is vrij zijn of haar eigen levensovertuiging te hebben en belijden (artikel 6 GW), en iedereen, christen, moslim, atheïst, homoseksueel, heteroseksueel, arm, rijk dom, slim is gelijk voor de wet. Een van de kernpunten van de moderne liberale democratie.

De vrijheid van levensovertuiging is dus als een van de pijlers van de liberale democratie een waardevol goed. Toch is die vrijheid niet onbegrensd (gelukkig maar!): ik mag op basis van mijn levensovertuiging bijvoorbeeld niet zomaar mensen neerschieten. De angel in bijna alle actuele religiekwesties zit hem in de vraag waar die grens dan gelegd moet worden. Het uitgangspunt daarbij: vrijheid is een groot goed, en mag dus alleen ingeperkt worden op basis van zwaarwegende redenen.

In het debat over rituele slacht was een veelgehoord argument dat deze methode van slachten ‘achterhaald’ was; dat de Koran of Torah in het licht va nieuwe kennis anders geïnterpreteerd zou moeten worden en dat het, binnen de religieuze kaders, juist beter zou passen om verdoofd te slachten. Dat soort argumenten zijn een briljante manier om heerlijk langs elkaar heen te blijven praten. Want een moslim of jood vindt de betreffende methode van slachten dus níet achterhaald, en verdoofd slachten juist niet binnen zijn of haar religie passen. Of iets achterhaald is is nogal subjectief, en als atheïst een exegese van de Torah of Koran proberen te doen om de jood of molsim van zijn ongelijk te overtuigen lijkt mij allereerst nogal zinloos, en ten tweede nogal arrogant. Wij kunnen immers niet voor een jood, moslim of christen gaan bepalen wat voor hen de juist manier is om hun geloof ten belijden, al was het alleen al omdat wij naar deze religies kijken door een atheïstische bril. Thomas Kuhn (filosoof) noemde dit in de wetenschapsfilosofie de ‘incommensurabiliteit’ van theorieën: wanneer wetenschappers een totaal ander wereldbeeld hebben, een ander frame of reference, dan praten ze als het ware in een andere taal. Probeer je een gesprek voor te stellen tussen Galileo en Einstein. Hun uitgangspunten zijn zo verschillend dat ze langs elkaar heen zouden praten.

Zo is het ook met wereldbeelden als atheïsme, jodendom, christendom, etcetera. In een discussie over of iets – bijvoorbeeld ritueel slachten – nu wel of niet mag, is het daarom zinloos om elkaar te bestoken met argumenten, gebaseerd op de eigen levensvisie, die vertellen waarom rituele slacht nu wel of niet fout is. Waar we naar op zoek moeten in een dergelijk debat is de gemene deler, namelijk: onze grondvesten. Onze fundamentele morele waarden. Wij vinden het fundamenteel fout om zomaar iemand neer te schieten. Dus dat mag hier niet. Is dan bij bijvoorbeeld rituele slacht de redenering dat wij het fundamenteel fout vinden om dieren te laten lijden voor onze consumptie, en dat dat daarom dus niet mag? Als dat de redenering is, dan is het een grove leugen. Iedereen – vegetariërs, veganisten en biologisch-vleeseters uitgezonderd – koopt vlees van dieren die hebben geleden voor onze consumptie.

En hoe zit het dan met bijvoorbeeld de boerka? Ik hoor mensen zeggen dat de boerka verboden moet worden, omdat het onprettig is om iemands gezicht niet te kunnen zien. Welja. Ik vind het ook onprettig om mannen-met-bierbuik in een te kort t-shirt te zien, en om Wilders elke dag op tv te horen. Gaan we dat dan ook maar verbieden? Vrijheid van godsdienst kan niet zomaar ingeperkt worden op basis van een voorkeur. Dat kan alleen op basis van morele fundamentele waarden1. Daar beroepen sommigen in de kwestie boerka dan ook op: “maar het hoort niet bij onze normen en waarden”. Daar gaan we weer: welke normen en waarden dan? Is gezichtsbedekkende kleding zoals een zonnebril, petje, muts of sjaal-over-de-mond hier ook verboden? Nee. Dus een verbod is simpelweg niet legitiem.

Kortom: onze persoonlijke voorkeur – ook al is dat de voorkeur van de meerderheid – is niet voldoende om iets te verbieden. Om iets te verbieden moet de betreffende handeling schadelijk zijn voor onze fundamentele rechten en vrijheden.

[1] Fundamenteel betekent hier niet ‘universeel’ of ‘objectief waar’. Onze fundamentele morele waarden zijn subjectief, het zijn waarden waarvan wij, als samenleving,besloten hebben dat deze waarden fundamenteel zijn voor ons.

Loting: reddende engel van een in crisis verkerende democratie?

Jun
03

In een era dat gekenmerkt wordt door nieuwe onrust en een fikse groei van populistische bewegingen doet de – zeker niet nieuwe – vraag ‘wat is er mis met onze democratie’ het goed. David Van Reybrouck stelt dat het juist de verkiezingen zijn die het probleem vormen. Zijn oplossing: loting. Maar is dat daadwerkelijk het probleem, en het antwoord?

Link naar artikelVolonté Générale, no 2, 2014, pp. 5-11.

Kritische beschouwing op Van Reybrouck’s these dat onze huidige democratie in crisis verkeert vanwege het systeem van verkiezingen, uiteengezet in zijn nieuwste boek “Tegen de Verkiezingen”, voor Volonté Générale.

Werken aan een beter Europa

Okt
03

In 2014 gaan de stembussen voor het Europees Parlement weer open. De afgelopen periode was D66 met drie Europarlementariers goed vertegenwoordigd in de liberale Europese fractie. Tijd om de balans op te maken: hoe kijken Sophie, Gerben-Jan en Marietje terug op de afgelopen periode? En vooral: hoe zien zij de toekomst van Europa voor zich?

Link naar artikel. De Democraat, september 2013, pp. 12-16.

Interview met Sophie in ’t Veld over verleden, heden en toekomst van Europa. Samenwerking met Jan-Remmert Froling (interviews met Marietje en Gerben-Jan), voor D66 ledenmagazine De Democraat.

Lokale helden

Mei
03

Serie portretten van D66 leden die op een of meerdere manieren lokaal actief zijn en hun steentje bijdragen.

Link naar artikel. De Democraat, april 2013, pp. 8-15.

Serie korte interviews, in samenwerking met Pim van Mierlo, voor D66 ledenmagazine De Democraat.

Geen pyjamadagen meer

Okt
03

De zorgkosten stijgen. En als we niets doen geeft een gemiddeld gezin over dertig jaar bijn 40% van haar inkomen uit aan de zorg. De stijgende uitgaven voor de AWBZ, mede veroorzaakt door de toenemende vergrijzing, vormen een van de belangrijkste bedreigingen voor de financiele beheersbaarheid van de zorg. Dat kan en moet anders.

Link naar artikel. De Democraat, september 2012, pp. 46-48.

Interview met D66 lid (en momenteel gemeenteraadslid D66 Arnhem) Suzan Kemperman over hoe het beter kan en moet in de ouderenzorg, voor D66 ledenmagazine De Democraat.

Israël-Palestina conflict: kantje kiezen

Apr
13

November 2012

Waar wij Nederlanders de afgelopen jaren nogal bezig leken met de wereld om ons heen te negeren en ons vooral alleen bezig te houden met onze eigen problemen, sijpelt nu toch de buitenwereld door de geblindeerde ramen van de Nederlandse grenzen heen: de ontwikkelingen met betrekking tot de conflicten in de Gazastrook zijn niet meer weg te denken uit de media. TV, radio, en kranten maar ook mijn facebook-tijdlijn en twitter stromen ervan over. In eerste aanleg ben ik dolgelukkig dat we heel eventjes zijn opgehouden met navelstaren en weer aandacht hebben voor wat er in de rest van de wereld gebeurt. Dat we niet enkel krakelen over – bijvoorbeeld – de onrust binnen de VVD en de lach van Mark Rutte, maar over onschuldige burgers die vermoord worden. Niet dat ik daarmee de problemen in Nederland – bijvoorbeeld de huizenmarkt en het zorg-debacle – wil bagatelliseren overigens. Het leek echter alsof we enig vermogen tot relativering en het plaatsen van deze problemen in een breder perspectief kwijt waren. Dat zijn we denk ik nog steeds, maar desalniettemin stemt het positief dat we het hoofd even hebben opgericht en ons wat schijnen aan te trekken van het leed van mensen die buiten onze landsgrenzen wonen (een schril contrast met bijvoorbeeld het egocentrische ‘dat is hun probleem’ richting de door ons als lui bestempelde Grieken).

(meer…)

Hypocriete symboolpolitiek?

Dec
19

De weerstand tegen het wetsvoorstel van de Partij voor de Dieren aangaande de rituele slacht komt bij de politieke partijen niet alleen uit de Joodse en islamitische achterban volgens Anita van Rootselaar, een niet-Joodse tegenstander. Naarmate de discussie oplaaide begon het binnen verschillende partijen langzaam te rommelen. De achterban roerde zich en bleek verdeeld. Dat resulteerde al in een stemming op de ledenvergadering van de PvdA en D66, beiden met als uitkomst: ritueel slachten moet toegestaan blijven.

Link naar artikel. Nieuw Israëlitisch Weekblad, 23 juni 2011.

Opinie-artikel naar aanleiding van de discussie omtrent onverdoofde rituele slacht voor het NIW.

Onvrede in moderne democratieën

Dec
19

Link naar het artikel. Bachelorscriptie Liberal Arts & Sciences, Politieke Filosofie. Universiteit Utrecht, zomer 2009. (beoordeling: 8)

Over het probleem van deliberatie en representatie. Kernvraag van dit onderzoek is de vraag hoe de praktische problematiek van onvrede zich verhoudt tot de theorie over democratie en representatie. Meer specifiek betreft dit het vraagstuk van representatie als delegacy versus representatie als trusteeship. Daarbij wordt als uitgangspunt Habermas’ theorie van deliberatieve democratie genomen met als centrale vraag: in hoeverre lost Habermas’ koppeling van validiteit en facticiteit het dilemma van trusteeship versus delegacy op? Daarbij wordt enerzijds gekeken naar de legitimiteit van beide systemen; anderzijds wordt ingegaan op de rol van praktische factoren zoals onvrede in het functioneren van beide systemen, en de vraag in hoeverre deze invloed hebben op het functioneren van zowel trusteeship als delegacy.

Burgerparticipatie in besluitvorming op lokaal niveau

Dec
18

Link naar artikel. Interdisciplinaire bachelorscriptie Liberal Arts & Sciences. Samenwerkingsproject: Politieke Filosofie (Anita van Rootselaar) & Sociale Geografie (Hans Pul). Universiteit Utrecht, mei 2008. (beoordeling: 8)

Evaluatie van het principe van burgerparticipatie als oplossing voor problemen bij besluitvorming op het gebied van ruimtelijke inrichting in wijken en steden. Middels een bespreking van de literatuur op politiek-filosofisch en sociaal-geografisch gebied wordt een uitgebreide analyse gegeven over het nut en de risico’s van burgerparticipatie. Op basis van deze analyse wordt een overzicht gegeven van de diverse participatiemethodes en de succesfactoren, die voorts worden toegepast op het participatieproces van het zogeheten Preferendum Rijnboog-Havenkwartier dat in Arnhem heeft plaatsgevonden. Aan de hand van deze case-study illustreren de auteurs op welke punten burgerparticipatie problemen kan opleveren, om af te sluiten met een bespreking van de implicaties van de bevindingen met betrekking tot het principe van burgerparticipatie.