Anita van Rootselaar

November 2012

Waar wij Nederlanders de afgelopen jaren nogal bezig leken met de wereld om ons heen te negeren en ons vooral alleen bezig te houden met onze eigen problemen, sijpelt nu toch de buitenwereld door de geblindeerde ramen van de Nederlandse grenzen heen: de ontwikkelingen met betrekking tot de conflicten in de Gazastrook zijn niet meer weg te denken uit de media. TV, radio, en kranten maar ook mijn facebook-tijdlijn en twitter stromen ervan over. In eerste aanleg ben ik dolgelukkig dat we heel eventjes zijn opgehouden met navelstaren en weer aandacht hebben voor wat er in de rest van de wereld gebeurt. Dat we niet enkel krakelen over – bijvoorbeeld – de onrust binnen de VVD en de lach van Mark Rutte, maar over onschuldige burgers die vermoord worden. Niet dat ik daarmee de problemen in Nederland – bijvoorbeeld de huizenmarkt en het zorg-debacle – wil bagatelliseren overigens. Het leek echter alsof we enig vermogen tot relativering en het plaatsen van deze problemen in een breder perspectief kwijt waren. Dat zijn we denk ik nog steeds, maar desalniettemin stemt het positief dat we het hoofd even hebben opgericht en ons wat schijnen aan te trekken van het leed van mensen die buiten onze landsgrenzen wonen (een schril contrast met bijvoorbeeld het egocentrische ‘dat is hun probleem’ richting de door ons als lui bestempelde Grieken).

De werkelijkheid is echter, zoals altijd, weerbarstiger. Waren al die berichten die ik op facebook en twitter zie maar vooral een uiting van medeleven. Dat zijn het echter niet. Het zijn voor een groot deel discussies, meningen, verwijten. Mijn hele timeline staat vol met mensen die ofwel betogen dat Israël wederom slachtoffer is van het terrorisme van Hamas, ofwel mensen die betogen dat er te eenzijdig pro-Israëlisch gedacht wordt en dat er eens oog moet zijn voor het perspectief van de Palestijnen. Meningen, meningen. Waar we ons volgens mij zorgen om zouden moeten maken is dat er een langdurig conflict opnieuw is opgelaaid met als resultaat onschuldige slachtoffers. Palestijnen en Israëliërs. Moslims en Joden. Het enige wat we volgens mij zouden moeten willen is dat er een oplossing komt, een verdeling van de grondgebieden waar beide partijen mee akkoord gaan en waarmee de kern van het conflict weggenomen wordt. Die oplossing lijkt echter vooralsnog, ondanks de geluiden over mogelijke vredesbesprekingen, een Utopia. Het is nu eenmaal een diepgeworteld conflict waarvan de basis nog veel verder teruggaat dan de afgelopen eeuw – een conflict dat éigenlijk bronnen heeft van voor de jaartelling. In plaats van na te denken over hoe twee conflicterende partijen tot een oplossing of op zijn minst een tijdelijk bestand kunnen komen zie ik nu dat mensen om mij heen – veilig vanaf hun pc thuis, in een decennialang oorlogsvrij gebleven land – kanten kiezen. Discussiëren over wie er gelijk heeft of aan wiens handen er meer bloed kleeft. In plaats van na te denken over oplossingen dupliceren we het conflict, halen het hiernaartoe en zetten het met woorden veilig voort. Alsof we collectief negeren dat niemand iets opschiet met smijten met meningen en kantje kiezen, dat het een mogelijke oplossing juist verder weg brengt en al zèker de burgers in de Gazastrook en omstreken geen ene zier helpt dat wij vinden dat x of y gelijk heeft. Meningen, meningen, meningen.

Het is ook een beetje de ziekte van deze tijd. Iedereen moet een mening hebben en het maakt niet uit hoeveel je weet. Ongeïnformeerde meningen zijn altijd beter dan geen mening, want we zeggen in elk geval lekker wat we vinden. We mógen onze mening geven dus dat moeten we dan ook! En we schromen daarbij niet om ons ongeïnformeerde gelijk tot op het bot te verdedigen tegenover iedere wetenschapper of ervaringsdeskundige, want iedereen die ook maar de schijn wekt van boven ons staan, al is dat slechts in kennis, en alles wat we niet begrijpen wantrouwen we. Bij ieder wetenschappelijk onderzoek wat op nu.nl verschijnt kun je er de klok op gelijk zetten: de helft van de reacties stelt dat het onderzoek ofwel niet klopt, ofwel zinloze geldverspilling is, ofwel dat ze dit zelf zonder onderzoek ook wel hadden concluderen. Kennis is enkel een hindernis in de meningsvorming. Dat gevoel bekruipt mij soms ook als ik de meningen over Israël en Palestina lees. Toegegeven, niet iedereen met een mening over het conflict heeft daar geen fundering voor. Toch blijft het in mijn ogen zowel erg gemakkelijk om – vaak op basis van wat krantenartikelen of eventueel enkele documentaires – onmiddelijk van alles te vinden, en getuigt het in mijn ogen veelal van een simplificering van de werkelijkheid. Daarnaast haalt het niets uit en wordt niemand er beter van als wij nu het conflict gaan kopiëren en onze eigen pro-Israëlische en pro-Palestijnse kampen oprichten, zodat we hier met elkaar fijn kunnen discussieren.

Ooit, in een training voor een niet bijster interessant klantenservicebaantje kregen wij een schema mee waarin vier catergoriën genoemd werden die te maken hadden met kennis en capaciteiten: onbewust onbekwaam, bewust onbekwaam, onbewust bekwaam en bewust bekwaam. Als het gaat om de diepere inhoud van de kwestie Gaza dan bestempel ik mij als bewust onbekwaam – ik weet dat ik niet genoeg weet (in elk geval beschik ik slechts over derdehands informatie, en bestaat er niet zoiets als puur objectieve journalistiek) en ik niet genoeg van dichtbij heb gezien, en daarom zeg ik: ik heb geen uitgesproken mening over het Palestina-Israël conflict, in elk geval niet als het gaat om wie er wel een geen gelijk hebben. Het enige wat ik vind is dat er een oplossing moet komen – een oplossing in plaats van discussies, hier gevoerd met woorden en in Gaza nu beslecht met bommen.